
انواع روغن موتور
همانطور که گفتیم، روغن در کنار روانسازی قطعات و کاهش اصطکاک آنها، در خنکسازی پیشرانه و جمع کردن رسوب و برادههای فلزی ناشی از کار موتور و دودههای احتراق درون آن نیز کارایی دارد. برای همین است که روغنها دارای ویژگیهای مخصوص به خود هستند.
با توجه به کارکردهای مختلف و مهم روغن میتوانیم آن را خون خودرو بدانیم. روغن موتورها به 3 دسته کلی از نظر ساختار ترکیبی و کارایی تقسیمبندی میشوند که همه ما کم و بیش آنها را دیده و یا نامشان را شنیدهایم منظورمان روغنهای مینرال، سنتتیک و نیمه سنتتیک است.
روغنهای مینرال
روغنهای مینرال یا ارگانیک یا پایه معدنی که بر پایه نفت خام ساخته میشود، شناختهشدهترین نوع روغن برای ما هستند و از گذشته در خودروها مورد استفاده قرار میگرفتهاند.
روغنهایی که از دو نوع گفته شده دیگر نباشند، از این دست خواهند بود و معمولا روی جعبه و ظرف روغنهای مینرال، چیزی از مینرال بودن آنها نوشته نشده که نشانگر مینرال بودن آن روغن است که با این حساب و کمی دقت، درمییابیم که درصد بسیار بالایی از روغنهای موجود در بازار از نوع مینرال هستند.
روغنهای سنتتیک
روغنهای سنتتیک یا همان نوع روغنهای ساختنی، برخلاف نمونه قبلی که از تصفیه نفت خام و در جریان پالایش آن به دست میآیند، نبوده و یک نوع ساختنی هستند.
به این معنی که این نوع روغن از ترکیبات شیمیایی و با استفاده از خواصی که به هیدروکربنها داده میشود، ساخته میشوند و به همین دلیل است که با توجه به ساختار و مشخصاتی که هر کمپانی سازنده روغن موتور به کار میگیرد، تفاوتهایی با محصول کمپانیهای دیگر در آن ایجاد میشود و هر کدام از انواع روغنهای ساخت شرکتهای گوناگون، به خاطر تفاوت در همین مواد تشکیلدهنده و ساختار، دارای خواص مخصوص به خود میشوند. در میان همه این روغنها، دستهای از آنها که بر پایه و اساس Poly Alpha Olefins یا به اختصار PAO ساخته میشوند، به خاطر داشتن ترکیبات Esterها، کارکرد بالاتری دارند و برای استفاده در خودروهایی که با روغن مینرال سازگار شدهاند، از انواع دیگر سنتتیکها بهترند. روغنهای سنتتیک دارای کارکرد به خصوصی هستند و در خودروهایی که استفاده از این روغنها برایشان سفارش شده است، باید مورد استفاده قرار بگیرند و استفاده از انواع دیگر، برای پیشرانه میتواند مضر باشد.
این روغنها به خاطر داشتن ترکیبات پلیمری، عمر بالاتری دارند و به همین دلیل نیاز به تعویض آنها در کیلومترهای بالاتر اتفاق میافتد. ضمن اینکه دمای تحمل و سوختن بالاتری دارند و در دماهای بالا، کمتر خاصیتشان دچار تغییرات میشود که از مهمترین نتایج آن، میزان ناچیز تبخیر شدن آن در برابر روغنهای دیگر است.
ضمن اینکه اکسیداسیون پایینتر این روغنها، خورندگی آنها را به شدت پایین میآورد. این روغنها، غیر سمی هستند و به راحتی در مسیر روغن کاری، جاری میشوند و همچنین به خاطر طراحی خاصشان، با وجود روانکاری عالی، اصطکاک کمتری با قطعات دارند و به همین علت مصرف سوخت خودرو را نسبت به نمونههای معمولی، پایین میآورند.
در کنار مزایای استفاده از این روغنها مشکل قیمت بالا و سازگار نبودن با تمامی پیشرانهها، به خصوص موتورهای قدیمی از مهمترین عیوب این دسته از روانکارهاست.
روغنهای نیمه سنتتیک
این روغنها بین روغنهای مینرال و تمام سنتتیک قرار میگیرند و در اصل ترکیبی از آنها هستند که عملکردشان نه مانند روغنهای مینرال سادهاند و نه دارای خواص سنتتیکها هستند. اما به خاطر داشتن ترکیبات اضافهای نسبت به مینرالها، در دماهای بالا و شرایط سخت مانند دورهای بالای موتور، توانایی و تحمل بالاتری از خود نشان میدهند.
منظور از تحمل، مقاومت در برابر گرمای ناشی از کار زیاد و پاره شدن فیلم نازک پرده روغن است که روی یاتاقانها و بین رینگ و پیستون قرار دارد.